Bóle stawów - przyczyny, objawy, leczenie

Jaką rolę odgrywają stawy?

Staw – a także ścięgna, więzadła oraz torebki stawowe – to ruchome połączenia pomiędzy kośćmi. W ciele człowieka znajduje się ich około czterystu! Stawy wspierają układ kostny, umożliwiają poruszanie się kości względem siebie, zapewniają swobodę ruchu, amortyzują wstrząsy i zapewniają elastyczność. Ich prawidłowe funkcjonowanie jest więc kluczowe dla utrzymania sprawności. Tym samym bolące stawy mogą znacznie obniżyć komfort życia.

Jakie są rodzaje bólu stawów?

Wyróżnia się przede wszystkim zapalny oraz niezapalny ból stawów. W pierwszym przypadku można zaobserwować opuchliznę, zaczerwienienie oraz podwyższoną temperaturę ciała w okolicy stawu. Niezapalne nie dają takich objawów. Poza tym wyróżniamy ból jednostawowy oraz wielostawowy (który dotyczy pięciu i więcej stawów).

Ból stawów – objawy

Objawy bólu stawów łatwo rozpoznać. Najczęściej dotyczą kolan, bioder, barków, nadgarstków oraz palców. Mogą być nagłe lub stopniowo przybierać na sile, pojawiać się w nocy, nad ranem bądź podczas i po wysiłku. Możesz cierpieć na sporadyczne lub stałe bóle stawów. Zdarza się, że mijają samoistnie. Nierzadko towarzyszą im bóle kości i mięśni. Cierpią na niego zarówno osoby starsze, jak i młode. To częsta przypadłość kobiet w ciąży.
Na pewno warto skontaktować się z lekarzem, jeżeli tylko:

• dolegliwościom bólowym towarzyszy znaczny obrzęk, zaczerwienienie i ciepło ciała;
• obserwujesz, że bóle stawów nasilające się w nocy powodują kłopoty ze snem — chroniczne niewyspanie może doprowadzić do dalszych problemów ze zdrowiem;
• po przebudzeniu czujesz znaczną sztywność ciała, a Twoje możliwości ruchowe są ograniczone;
• masz trudności z poruszaniem się;
• bólowi towarzyszą inne, niepokojące objawy, np. ogólne osłabienie, gorączka, utrata masy ciała.

Ból stawów – przyczyny

Jakie są przyczyny bólu stawów? Jeżeli dolegliwości bólowe są związane z jednym stawem, a na dodatek towarzyszy im zaczerwienienie lub opuchlizna, najpewniej winny jest uraz. Czasami możesz nie zdawać sobie z niego sprawy. Jeżeli jednak obejmuje kilka stawów, może być objawem choroby.

Choroby reumatyczne i zapalne

Częstą przyczyną bólu są choroby reumatyczne, m.in. reumatoidalne zapalenie stawów (spowodowane np. przez dnę moczanową – charakteryzuje się wtedy przeważnie bólem palucha stopy, stawu ręki, czasami stawu kolanowego lub barkowego), łuszczycowe zapalenie stawów (ból jest niesymetryczny i dotyczy różnych stawów), toczeń rumieniowaty (dotyczy stawów rąk i nóg), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa itd. Tego typu schorzenia wymagają wdrożenia natychmiastowego leczenia, inaczej dolegliwości bólowe będą się pogłębiać.

Choroby zwyrodnieniowe

W chorobach zwyrodnieniowych dochodzi do stopniowej degeneracji całego stawu. Często towarzyszą im stałe dolegliwości bólowe, wskutek których chory znacznie ogranicza swoją aktywność ruchową. W skrajnych przypadkach mogą doprowadzić do niepełnosprawności. Najcięższe są przypadki zwyrodnienia stawów kolanowych i biodrowych, ponieważ mogą uniemożliwić poruszanie się. Jeżeli zaś choroba dotyczy rąk czy nadgarstków, może wykluczyć pacjenta z życia zawodowego.
Niestety choroby zwyrodnieniowe są nieuleczalne, choć można spowolnić ich przebieg. Wśród najczęstszych przyczyn tego typu schorzeń wymienia się:

• proces starzenia;
• predyspozycje genetyczne;
• nieleczone uszkodzenia, urazy oraz stany zapalne stawów;
• nieleczone reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowe itp.;
• nadwaga oraz otyłość – powodują one nadmierne obciążenie stawów. Dodatkowo do powstawania stanów zapalnych może doprowadzić sam nadmiar tkanki tłuszczowej;
• nadmierne obciążenie stawów – częste u sportowców podnoszących ciężary, ale także w niektórych zawodach.

Inne przyczyny bólu stawów

Częstą przyczyną bólu stawów jest uraz, np. złamanie kości czy zwykłe zwichnięcie. Dolegliwości bólowe towarzyszą też nadwadze oraz otyłości. Źródłem problemów mogą być ponadto choroby zakaźne, jak grypa, świnka, zapalenie wątroby oraz niektóre choroby nowotworowe.

Diagnostyka w bólu stawów

Jak widać, przyczyny bólu stawów mogą być naprawdę różne. Aby rozpocząć leczenie, potrzebna jest więc prawidłowa diagnoza. Pierwszy krok to dokładny wywiad z pacjentem. Warto przygotować się na pytania dotyczące:

• czasu i częstotliwości występowania dolegliwości;
• prawdopodobnej przyczyny (jak np. uraz);
• charakteru bólu (symetryczny czy tylko po jednej stronie; jakich stawów dotyczy; czy to ból stawów w nocy, czy w ciągu dnia; czy i kiedy mija);
• innych symptomów;
• aktualnie leczonych schorzeń;
• przypadków choroby stawów w rodzinie.

Po zebranym wywiadzie specjalista zazwyczaj zleca dodatkowe badania, np. badania laboratoryjne krwi lub obrazowe, jak RTG, USG rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa. Od ich wyników będą zależały metody leczenia.

Co na bolące stawy?

Jeżeli dokucza Ci ból stawów, obserwuj swój organizm i w razie potrzeby skonsultuj się z lekarzem. W oczekiwaniu na wizytę oraz w sytuacji, gdy dolegliwości bólowe nie uniemożliwiają Ci codziennego funkcjonowania, możesz wypróbować domowe metody. W wielu przypadkach wystarczą, aby poradzić sobie z objawami. 

Sposoby na ból stawów:

• ciepłe kąpiele, szczególnie z dodatkiem przeciwzapalnych ziół lub olejków eterycznych. Warto przetestować żywokost lekarski, owoce dzikiej róży oraz rumianek;
• ciepłe kąpiele z dodatkiem soli Epson, czyli związku siarki i magnezu - działa przeciwzapalnie;
• zimne okłady – lodem lub specjalnymi żelowymi wkładkami bądź kompresami dostępnymi w aptece;
• wcieranie nalewek i preparatów rozgrzewających na bazie ziół lub bursztynu;
• okłady z liści kapusty – według medycyny naturalnej kapusta niweluje obrzęki i stany zapalne;
• stosowanie żeli i maści dostępnych bez recepty;
• przyjmowanie leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych – na własną rękę można stosować m.in. NLPZ, niesteroidowe leki przeciwzapalne. Oczywiście należy ściśle przestrzegać zaleceń z ulotki, tzn. nie przekraczać wskazanych dawek i nie przyjmować preparatów dłużej niż kilka dni.

Ponadto zaleca się, aby ograniczyć aktywność bolących stawów, czyli ruch. Szczególnie jeśli ból jest uporczywy i się nasila. Inaczej może dojść do powstania dalszych uszkodzeń. 
Z kolei w profilaktyce i w celu wzmocnienia tego elementu aparatu ruchu zaleca się wzbogacanie diety w produkty zwierające kolagen (np. żelatynę), tłuszcze roślinne oraz kwasy omega 3. Niezbędne jest również suplementowanie witaminy D3.

Rehabilitacja na bóle stawów

Niezbędna w wielu schorzeniach powodujących ból stawów jest fizjoterapia oraz rehabilitacja. Zastosowanie znajdują tu różnorodne ćwiczenia oraz zabiegi, m.in. z zakresu krioterapii, hydroterapii, ale także naświetlania czy oddziaływania polem magnetycznym. Rehabilitant dobierze je do Twojego stanu zdrowia, źródła problemu oraz Twoich możliwości ruchowych.
 
Co na bóle stawów? Wszystko zależy od przyczyny bólu. Jeżeli przykre dolegliwości nasilają się i utrudniają codzienne funkcjonowanie, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Pamiętaj, że chorób stawów absolutnie nie należy bagatelizować – działaj, zanim dojdzie do groźnych powikłań, a stan Twojego zdrowia znacznie się pogorszy.