Depresja sezonowa. Jak sobie z nią radzić?

Brak energii, rozdrażnienie, bezsenność, przygnębienie: część z nas źle znosi nadejście jesieni i zimy. Kiedy dni są coraz krótsze, często trudno nam rano wstać i działać. Wiele zwierząt zapada w sen zimowy, my natomiast musimy pozostawać aktywni przez cały rok. Obniżony nastrój i brak chęci do działania może być naturalną reakcją na zmianę. Ale jeśli pogłębiają się i pojawiają cyklicznie, być może cierpimy na depresję sezonową. SAD (ang. Seasonal Affective Disorder - sezonowe zaburzenie afektywne) dotyka od 2% do 8% ludzi w Europie. 
 

Depresja sezonowa - objawy i przyczyny

Cierpisz na bezsenność, a w ciągu dnia czujesz duże zmęczenie i brak Ci energii. Nie możesz się skoncentrować, często zdarza Ci się o czymś zapomnieć. Nie masz motywacji ani chęci do działania, nic Cię nie cieszy. Każdego dnia towarzyszy Ci napięcie i rozdrażnienie, z którym próbujesz sobie radzić sięgając po słodycze. Brzmi znajomo? Jeśli podobne objawy pojawiają się regularnie wraz ze zmianą pory roku, być może zmagasz się z SAD. SAD (Seasonal Affective Disorder ), czyli sezonowe zaburzenie nastroju, jest podtypem depresji. "Wyzwalaczem" obniżonego nastroju i złego samopoczucia jest coroczna zmiana pogody po lecie i konieczność adaptacji. Zostaje wówczas zaburzona równowaga hormonalna. Zwiększa się wydzielanie melatoniny (stąd ospałość i spadek energii) i zmniejsza poziom pobudzającej do działania serotoniny. Serotonina oraz melatonina odpowiadają za prawidłowy rytm czuwania oraz snu. Serotonina wytwarzana jest w ciągu dnia, kiedy jest widno.  Melatonina z kolei produkowana jest po ciemku, podczas regeneracji i odpoczynku. Zmiana długości dnia i nocy, a co za tym idzie, zmniejszona ilość światła słonecznego, u osób z SAD zaburza ten rytm. Dlatego w nocy nie mogą spać, a w dzień są przez cały czas zmęczeni i ospali. Brak słońca powoduje ponadto niedobór witaminy D3, która reguluje wydzielanie serotoniny. Choć badania nie potwierdzają bezpośredniego związku z SAD, bez wątpienia może to pogarszać przebieg choroby. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym depresji sezonowej jest obniżenie odporności, jakie zazwyczaj pojawia się jesienią. Łatwiej wówczas zapadamy na wszelkiego rodzaju infekcje, jesteśmy osłabieni. To negatywnie wpływa na nastrój i chęci do życia. 

Depresja sezonowa została po raz pierwszy opisana na początku lat 80. ubiegłego wieku. Kluczowym kryterium diagnozy jest cykliczność występowania problemów z obniżonym nastrojem. Objawy pojawiają się zazwyczaj jesienią i ustępują wiosną. Zdarzają się również przypadki depresji letniej. Wówczas chory wraz z nadejściem lata czuje rosnący niepokój i rozdrażnienie. Może zachowywać się agresywnie i - co jest główną różnicą w kwestii objawów - towarzyszy mu brak apetytu. Podatne na SAD są zwłaszcza osoby, które mają predyspozycje do depresji. Częściej zapadają na tę przypadłość kobiety. Ryzyko problemów zwiększa się u osób, które emigrują z niższych szerokości geograficznych na wyższe. Do zdiagnozowania SAD konieczna jest konsultacja u specjalisty - psychologiczna oraz psychiatryczna. By stan określić mianem depresji, niechęć do życia, niskie poczucie własnej wartości i głęboki smutek muszą utrzymywać się przez co najmniej dwa tygodnie. 
 

Sposoby leczenia depresji sezonowej

Depresja sezonowa łączona jest przede wszystkim ze zmniejszoną ilością światła słonecznego. Dlatego jako główną metodę leczenia stosuje się fototerapię w postaci naświetlania światłem o natężeniu 10 000 luksów. Światłoterapia jest bezpieczna i nie ma skutków ubocznych. Na początek warto korzystać z promieniowania codziennie rano, światło powinno być skierowane na twarz - tak, by stymulowało mózg. 

Depresja sezonowa i światło Bioptron

Światłoterapia Bioptron ma wiele wskazań medycznych, wśród nich jest także SAD. Emitowane przez te urządzenia promieniowanie hiperspolaryzowane to skuteczne wsparcie w leczeniu depresji sezonowej. Polichromatyczne, niskoenergetyczne światło przywraca równowagę całemu organizmowi, w tym pracy mózgu. Reguluje wytwarzanie hormonów, również melatoniny i serotoniny. Pobudza też krążenie i zwiększa dotlenie krwi, dzięki czemu zwiększa poziom energii. Światło Bioptron wzmacnia odporność. Zmniejszenie ryzyka infekcji z pewnością zwiększy poczucie bezpieczeństwa i pomoże w terapii. 

Bioptron najlepiej stosować rano na twarz, przez zamknięte oczy. Tak, by światło oddziaływało na podwzgórze - strukturę mózgu odpowiedzialną za nasz nastrój oraz równowagę całego organizmu. Kiedy dociera do niej światło, odczytuje to jako znak, że czas "obudzić się", wejść w tryb czuwania. Dzięki fototerapii możemy stymulować mózg mimo braku światła słonecznego. Takie naświetlanie jest jak pobudzający zastrzyk energii dla całego organizmu. Sprawia też, że nasz nastrój się poprawia i stabilizuje, zyskujemy też lepszą koncentrację i pamięć. 

Naświetlanie Bioptron warto stosować profilaktycznie, niezależnie od tego, czy masz skłonność do zaburzeń nastroju. Dzięki temu będziesz mieć energii, wzmocnisz organizm, poprawisz koncentrację i nastrój. Zimne, ciemne miesiące nie będą już kojarzyć się z chęcią zapadnięcia w zimowy sen. Warto w okresie zimowym suplementować witaminę D, w którą szczególnie bogate są ryby. Zwracajmy też uwagę na nadużywanie kawy czy zbyt częste sięganie po słodycze - higieniczny tryb życia jest bardzo ważny. 

SAD, tak jak inne zaburzenia depresyjne, często wymaga farmakoterapii. Z reguły pacjent przyjmuje leki antydepresyjne określane jako SSRI, selektywne inhibitory wychwytu serotoniny, choć skuteczny bywa też bupropion regulujący wydzielanie noradrenaliny i dopaminy. Każdy preparat należy przyjmować pod ścisłą opieką lekarską. Leczenie psychiatryczne zwykle uzupełnia regularna psychoterapia.